Istraživanje

U skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju, član 13a,  AKOKVO je u obavezi da predlaže mjere za unaprjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja. Takođe, u skladu sa standardom 3.4. Evropskih standarda i smjernica (ESG), AKOKVO je u obavezi da izrađuje tematske analize koje opisuju i analiziraju aktivnosti iz eksternog obezbjeđenja kvaliteta.

Osnove za istraživanja su:

• • Postupci akreditacije i reakreditacije koji, filtriranjem podataka identifikuju dobre i loše prakse, daju preporuke za unaprjeđenje stanja;
  • Komparativne analize sistema obezbjeđenja kvaliteta na prostoru EHEA;
  • Teme od značaja za aktuelni kontekst i unaprjeđenje sistema visokog obrazovanja.

1. U cilju ispunjenja standarda ESG 3.4. „Tematske analize“, AKOKVO je u drugoj polovini 2023. godine pokrenula set novih ideja kako bi se započelo sa istraživačkim aktivnostima, kako u dijelu postupaka evalucija, tako i u dijelu predlaganja mjera za unaprjeđenje sistema visokog obrazovanja.

Sektor za obezbjeđenje kvaliteta je u cilju što kvalitetnije pripreme za članstvo u ENQA, i s tim u vezi identifikacije statusa ispunjenosti pojedinih ESG standarda, tokom juna 2023. godine, pristupio izradi Interne analize usklađenosti sistema obezbjeđenja kvaliteta na osnovu Evropskih standarda i smjernica. Pomenuti dokument predstavlja jasan vodič sa identifikovanim rokovima za ispunjenje preporuka od strane AKOKVO s jedne strane, kao i kvalitetnu bazu argumenata koji ukazuju na nužnost promjene zakonskog okvira i podzakonskih akata, s druge strane.

Osnov za izradu Interne analize baziran je  na rezultatima evaluacije sprovedene tokom 2020. godine od strane Savjeta za regionalnu saradnju (RCC) i njegovih eksperata, a koji su rezultirali izradom dokumenta pod nazivom „Ocjenjivanje sistema obezbjeđenja kvaliteta u Crnoj Gori na osnovu Evropskih standarda i smjernica za obezbjeđenje kvaliteta“.

2. U drugoj polovini 2023. godine AKOKVO je inicirala ideju za sprovođenje istraživanja o aspiracijama maturanata na putu prelaska iz srednjoškolskog u visoko obrazovanje.

U vezi sa tim, a uzimajući u obzir nedostatak kvalitetnih informacija prilikom donošenja odluke o nastavku obrazovanja od strane maturanata, AKOKVO je inicirala ideju o pripremi Upitnika koji je u aprilu 2024. distribuiran maturantima srednjih škola u Crnoj Gori. Izradi Upitnika prethodila je analiza srodnih istraživanja u zemljama poput Srbije, Hrvatske, Austrije, Ujedinjenog Kraljevstva, Sjedinjenih Američkih Država i Kanade. Naime, tim zaposlenih u sektoru za obezbjeđenje kvaliteta i istraživanje jer kroz višemjesečnu analizu zvaničnih istraživanja i objavljenih naučnih radova na temu aspiracija maturanata iz gore navedenih zemalja, definisao kategorije tj. oblasti istraživanja u okviru kojih su grupisana srodna pitanja i to na način da Upitnik obuhvati sledeće kategorije: predispozicije učenika i socioekonomski aspekt, planove i uvjerenja, razloge za nastavak obrazovanja, karakteristike ustanove visokog obrazovanja, kao i izvore informisanja i načine donošenja odluke.

Dobijeni podaci poslužiće za analizu planova, motiva, razloga, socioekonomskih uticaja, ličnih predispozicija i preferencija maturanata, kao i instrumenata koji bi bili podrška za što kvalitetnije donošenje odluka o nastavku obrazovanja.

3. U namjeri da Agencija za kontrolu i obezbjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja kroz djelokrug svojih nadležnosti, pruži doprinos rješavanju jednog od gorućih problema sa kojima se naše društvo suočava, a to je problem neusklađenosti ponude i tražnje na tržištu rada, Sektor za obezbjeđenje kvaliteta i istraživanje je u poslednjem kvartalu 2023. godine pristupio aktivnostima na izradi Analize o rezultatima istraživanja tržišta rada koje sprovode ustanove visokog obrazovanja u Crnoj Gori.

Naime, članom 44 Zakona o visokom obrazovanju predviđeno je da su ustanove visokog obrazovanja u obavezi da sprovedu istraživanje tržišta rada jednom u pet godina, a čiji rezultati se razmatraju kod pripreme izvještaja o samoevaluaciji, a kasnije analiziraju kroz izvještaj eksperata. Isti član Zakona takođe predviđa da su ustanove visokog obrazovanja u obavezi da rezultate pomenutog istraživanja objavljuju na svom sajtu.

U vezi sa tim, predmet pomenutog istraživanja je analiza odgovora ekspertske komisije u vezi sa kriterijumom f, Standarda 7  izvještaja o reakreditaciji, kako bi se došlo do saznanja da li su, i u kojoj mjeri, rezultati istraživanja tržišta rada korišćeni prilikom ocjene ispunjenosti kriterijuma.

4. AKOKVO posvećuje značajan dio istraživačkih aktivnosti izradi komparativnih analiza u vezi sa pojedinim pitanjima od značaja, a sa ciljem prenosa dobre prakse. U vezi sa tim, AKOKVO je izradila:

• • Komparativnu analizu imlepentacije ESG 3.3, koja daje pregled ispunjenosti pitanja nezavisnosti agencija i to na primjeru 11 agencija iz različitih zemalja.
  • Komparativnu analizu implementacije standarda ESG 3.6, koja daje pregled metodologije u vezi sa postojanjem internih procedura u agencijama i to na primjeru pet agencija.
  • Komparativnu analizu ispunjenosti ESG standarda prilikom eksterne evaluacije od strane ENQA  na primjeru zemalja: Holandija, Slovačka i Letonija.

5. AKOKVO je učestvovala u izradi Izvještaja o implementaciji Bolonjskog procesa kroz analizu i prikupljanje podataka među svim relevantnim stejkholderima, o statusu implementacije reformi Bolonjskog procesa u Crnoj Gori. Takođe, AKOKVO je dala doprinos u svim fazama unapređenja pomenutog Izvještaja, kroz upućivanje komentara Grupi za praćenje Bolonjskog procesa.
6. AKOKVO realizuje redovne aktivnosti u vezi sa vođenjem baze aktuelnih akreditacija studijskih programa, odnosno reakreditacija ustanova visokog obrazovanja, i u vezi sa tim sprovodi sledeće aktivnosti:

• • Ažuriranje baze akreditovanih studijskih programa i reakreditovanih ustanova;
  • Ažuriranje baze studijskih programa koji su reakreditovani kroz postupke reakreditacije ustanova visokog obrazovanja;
  • Ažuriranje zajedničke baze akreditovanih studijskih programa i ustanova država Zapadnog Balkana;

7. U cilju monitoringa i kvantitativnog pregleda sistema visokog obrazovanja u Crnoj Gori, AKOKVO na godišnjem nivou ažurira internu bazu upisanih i diplomiranih studenata u Crnoj Gori, bazu ustanova visokog obrazovanja i studijskih programa, i vrši monitoring kretanja pomenutih podataka.